Volume Profile Trading nedir? Finansal piyasaların karmaşıklığı ve belirsizliği karşısında, başarılı bir trader olmanın en önemli yolu, piyasa dinamiklerini derinlemesine anlamaktır. Volume Profile Trading, bu dinamiklerin en önemli unsurlarından biri olan hacim bilgilerini analiz ederek piyasanın nabzını tutmanıza olanak tanır. Peki, fiyat hareketlerinin ardındaki gizli desteği ve direnci keşfetmek, doğru stratejilerle alım-satım kararları almak mümkün mü? Cevap evet!
Bu makalede, Market Profile ve Hacim Profili arasındaki farklardan, Hacim Profili Stratejilerinin detaylarına kadar, ticaretinizi bir üst seviyeye taşıyacak önemli bilgileri bulacaksınız. Volume Profile’ın nasıl çalıştığını, hangi anahtar seviyeleri belirleyebileceğinizi ve bu seviyeleri stratejik kararlarınızda nasıl kullanabileceğinizi keşfedeceksiniz. Hazırsanız, piyasanın derinliklerine inip, işlem stratejilerinizi optimize edecek ipuçlarını birlikte keşfedelim!
X Ekseni Hacmi
Genel olarak hacim, X ekseninde gösterilir ve trader’lar tarafından devam eden fiyat hareketlerinin gücünü veya zayıflığını belirtmek için kullanılır.
Bu 5 dakikalık German 10-yr Bund grafiğinde, her 5 dakikalık mum için hacmin grafiğin altında X ekseninde gösterildiğini görebiliriz. Sağ tarafta, işlem gören kontrat sayısını da görebilirsiniz. Trend içinde olan bir piyasada, fiyatların hacim tarafından onaylandığını görmek istersiniz. Bu, trend dönemlerinde artan bir hacim görmeniz gerektiği anlamına gelir. Piyasa, yeni tepeler veya hacim tarafından onaylanmayan dipler yapmaya başladığında, bu uyumsuzluğu kullanarak tükenme ve olası dönüşleri tespit edebiliriz. Bu uyumsuzluğu görmek için klasik bir hacim indikatörü yerine Denge-Hacmi indikatörü (On-Balance-Volume) kullanabiliriz.
Denge-Hacmi (On-Balance-Volume)
Denge-Hacmi (OBV), basit ve kullanımı kolay bir osilatördür. Piyasa, önceki döneme göre daha yüksek kapanış yaptığında, hacim eklenir. Piyasa, önceki döneme göre daha düşük kapanış yaptığında, hacim çıkarılır. Bu, hacmin birikimli bir toplamını sağlar ve hacim tarafından onaylanmayan daha yüksek/daha düşük fiyatların basit uyumsuzluklarını bize gösterebilir.
Relative Hacim
Klasik hacim göstergelerinden, relative hacim kesinlikle en sevdiğimdir.
Relative hacim (RVOL), mevcut hacmin belirli bir süre boyunca geçmiş trade hacmine kıyasla nasıl olduğunu gösterir.
Yüksek relative hacim, hareketlerin sonundaki geç uzun (long) ve kısa (short) pozisyonları gösterir, ancak aynı zamanda rangelerin bitimini de onaylar.
Bu örnekte, yapısal desteğin yüksek göreceli hacimle (eşik seviyesinin üzerinde %200) kırıldığını görebilirsiniz. Bu, satıcıların piyasaya girdiğine ve seviyenin tekrar testinde savunulma olasılığına işaret eder. İkinci örnek, dirence doğru hareketleri takip eden geç long pozisyonları gösterir.
Eğer fark ettiyseniz, RVOL indikatörlerinde sarı çubuklar da bulunmaktadır. Bunlar, düşük göreceli hacimleri temsil eder ve yüksek hacimler kadar faydalıdır. Düşük göreceli hacimlerle olan hareketler genellikle doldurulur. Bu yüzden, onları hedef olarak kullanabiliriz.
Bu örnekte, fiyatın önceki yüksek seviyenin üzerinde kapanış yapamaması durumunda,
Footprint Chart’ta hacim ve delta ile uyumsuzluk gösterdiğinde işleme girebiliriz.
Hacim Profili Anatomisi
Genel olarak X ekseninde gösterilen hacimle karşılaştırıldığında, hacim profilini Y ekseninde bulabiliriz. Hacim profili, zaman yerine belirli bir fiyatta işlem gören hacmi bize gösterir. Her seferinde bir kontrat işlem gördüğünde, hacim profili bu kontratın işlem gördüğü fiyatta oluşur. Bu şekilde, trader’lar belirli bir işlem döneminde hacmin nerede işlem gördüğünü ve nerede işlem görmediğini görebilirler. Bu hacim profili, Market Profile gibi bir dağılım eğrisiyle aynı şekilde gösterilir.
Dağılım boyunca, her fiyat seviyesinin içinde ne kadar hacim işlem gördüğünü görmek için bakabiliriz. Bu fiyat seviyelerine “Nodes” denir. Her node’un boyutu, içinde işlem gören kontrat sayısıyla belirlenir.
Yakınlaştırılmış grafikte görebileceğiniz gibi, her node’da işlem gören kontrat sayısı belirtilmiştir. Örneğin, bir node’da “6017” sayısı varsa, bu, o fiyat noktasında 6017 kontratın işlem gördüğü anlamına gelir. Sayı ne kadar yüksekse, o node, yüksek işlem hacmine sahip bir node’dur. Bu node’lara Yüksek Hacim Nodeları (High Volume Nodes – HVN) denir. Bu dengeli alanlar, piyasa katılımcılarının adil bir değerde (fair value) hemfikir olduklarını ve agresif bir işlem gerektirmediğini işaret eder.
Bunun tam tersi, Düşük Hacim Nodeları (Low Volume Nodes – LVN)’dir. Bu node’lar, düşük işlem hacimleriyle oluşur; fiyat, düşük hacimlerde hızla bu seviyelerden geçmiştir. Bu node’lar, genellikle fiyatları mıknatıs gibi çeken alanlardır.
Çoğu durumda, yüksek hacimler fiyatları kabul ederken (acceptance), düşük hacimler fiyatları reddeder (reject). Bu nedenle, fiyatlar genellikle yüksek hacim nodelarının dibinden/tepesinden sıçrar; bu nedenle bu noktalar girişler ve TP almak için idealdir. Ancak fiyatlar HVN’lerin içinde kabul görürse, daha önce adil değerde (fair value) olan alanlara girdiğimiz için daha çok range yapan bir piyasa hareketi görebiliriz. Range örnekleri, Auction Teorisi makalesinin sonunda gösterilmiştir.
HVN ve LVN davranışlarının bir örneği:
Euro Stoxx 50 (FESX)’de, piyasa nakit kapanışından sonra bir HVN oluşturur. HVN’yi tekrar test etmeye geldiğimizde, piyasa önce HVN’yi reddeder, ancak sonrasında yavaşça HVN’nin içinde kabul görür; fiyatın hemen daha çok yatay seyreden bir hale gelip HVN’nin içindeki kenarları araştırdığını görebilirsiniz. HVN’nin üstünde başarısız bir auction ve keskin bir reddetme. Piyasa HVN’nin altına düştüğünde, daha fazla satıştan önce kenarın hızlı bir şekilde yeniden test edildiğini görebiliriz.
HVN’ler ve LVN’ler dışında, Market Profile’da olduğu gibi Değer Alanı (Value Area) da bulabiliriz. Değer alanı, profil içindeki birikmiş hacmin %68’ini temsil eder. Ayrıca, en çok işlem gören hacim seviyesi olan Kontrol Noktası (Point of Control) da vardır.
Market Profile vs. Volume Profile
Trader’ların TPO Profil Değer Alanı Yüksek, Düşük ve Kontrol Noktası’nı (Point of Control – POC) mı yoksa Hacim Değer Alanı Yüksek, Düşük ve Hacim Kontrol Noktası’nı mı kullanması gerektiği konusunda süregelen bir tartışma vardır. Bu, kişisel tercihinize bağlıdır, ancak gördüğüm çoğu profesyonel trader, zamandan ziyade hacme daha fazla önem veriyor.
Bu nedenle, ben de şahsen Hacim Değer Alanı Yüksek, Düşük ve Kontrol Noktası’nı kullanıyorum. Ancak, yine de bunu Market Profile ile üst üste bindiriyorum ve ledges (HVN’ler), Single Prints (LVN’ler), zayıf yüksek/düşük noktalar ve kuyruklar gibi anormallikleri izliyorum.
Çoğu platform, örneğin Sierra Chart, bu iki profili üst üste bindirmenize ve seviyelerinizi hacme mi yoksa zamana mı dayalı olarak hesaplamak istediğinize karar vermenize olanak tanır.
Kontrol Noktasında (Point of Control) İşlem Almak
Kontrol noktası, piyasa için güçlü bir mıknatıs görevi görür. Giriş noktalarından ziyade hedef olarak çok daha iyi sonuç verirler çünkü en çok işlem gören hacimlerin bulunduğu alanları temsil ederler ve piyasalar genellikle bu alanların etrafında dolaşma eğilimindedir; çünkü bu seviyelerde büyük miktarda katılımcı işlem alma ilgisiyle devreye girer.
Özellikle dengeli (balanced) günlerde, önceki Kontrol Noktası’nda (POC) işlem yapmaya çalıştığınızda her seferinde işlemden çıkarılabilirsiniz. Euro Stoxx örneğine bakarak, piyasanın her seferinde alanı kırmaya çalıştığında hızla geri çekildiğini ve en iyi stratejinin Değer Alanı Yüksek ve Düşük seviyelerinde yanıt vermek olduğunu açıkça görebilirsiniz. Footprint gibi araçlar, bu kırılma girişimlerinin içinde neler olduğunu görmemize yardımcı olur.
Yukarıdaki görseldeki gibi durumlarda, önceki günün Değer Alanı (value area) düşük seviyesinin altına ilk kırılma girişiminde, bir anda satılan 441 kontratın absorbe (absorption) edildiğini görebiliriz. Kısa bir süre sonra fiyat daha da düştü ve auction’ı, delta uyumsuzluğu ile dipte sıkışmış 190 lotluk büyük bir satıcıyla sonlandırdı; bu, genellikle dip seviyesinin bulunduğuna dair çok iyi bir sinyaldir.
Naked Volume Point of Control (nVPOC)
Naked volume point of control, en yüksek öneme sahip seviyelerden biridir. Bu seviyeler “naked” olarak adlandırılır çünkü henüz test edilmemişlerdir. Bu seviyeler önemlidir, çünkü diğer test edilmemiş seviyelerde olduğu gibi, nVPOC’lar üzerinde birçok kişinin gözü vardır ve üzerinde bekleyen birçok emir bulunmaktadır. Piyasa bu seviyelere ulaştığında genellikle bir tepki verdiği için, nVPOC’lar hem harika hedefler hem de giriş noktalarıdır.
nVPOC işleminin en iyi örneklerinden biri, Crude Oil (Ham Petrol) piyasasındadır. Burada, fiyatın LVN’den (Düşük Hacim Node’u) keskin bir şekilde geçtiğini ve ardından nVPOC’da durduğunu, sonrasında ise bu seviyeden sert bir şekilde düştüğünü görebiliriz.
Farklı Piyasalarda Hacim Profili Geçerliliği
Birçok Hacim Profili kullanan trader, Kontrol Noktası (POC) ve Değer Alanı Yüksek (VAH) ve Düşük (VAL) seviyelerine büyük önem verir. Bu durum, herkes aynı seviyeleri izlerken bu seviyelerin ne kadar doğru olduğu sorusunu akla getirir. Piyasada hiçbir şeyin %100 kesin olmadığını biliyoruz, ayrıca bu seviyelerin tepkilerinin farklı olacağı çeşitli piyasa türleri de vardır. Bu, işlem yaptığınız piyasaların likiditesiyle belirlenir.
Eğer yüksek likiditeli, yavaş hareket eden piyasalarda işlem yapıyorsanız, örneğin tahviller gibi, bu seviyeler, Bitcoin veya DAX gibi ince ve dalgalı piyasalara kıyasla çok daha önemli bir rol oynayacaktır.
Örneğin, hem ZN hem de FDAX (Dax Vadeli İşlemleri) önceki günün Değer Alanı Düşük (value area low) seviyesinden satıldı, ancak Dax önce bu seviyeyi 30 puan kadar aşarken, 10 yıllık tahvil seviyesi tam noktasında test ederek satışa geçti. Burada herhangi bir piyasanın diğerinden daha iyi olduğunu söylemiyorum, çünkü bazı trader’lar yavaş hareket eden tahvil piyasalarını izlemekten hoşlanmazlar ve hızlı tempolu Dax veya Bitcoin’i işlem yapmayı tercih ederler.
Kendi piyasanızı tanımalı ve POC, VAH ve VAL gibi seviyeleri %100 kesin olarak değerlendirmemelisiniz. Aşağıda, vadeli işlem piyasalarının likiditelerine göre ayrılmış bir tablo vardır. En likit olan piyasalar bu seviyelere daha hassas bir şekilde tepki verecektir. Ancak, bu likit olmayan piyasalarda işlem yapmamanız gerektiği anlamına gelmez, çünkü bu piyasalar neredeyse her gün büyük miktarda oynaklık sunar ve daha likit olan piyasalardan çok daha fazla fırsat sağlar.
Composite Hacim Profilleri
Composite Hacim Profilleri genellikle birkaç günden haftalara veya yıllara kadar uzanır. İki kategoriye ayrılabilirler: Sabit Periyot Profilleri ve Özel Profiller.
Sabit Periyot Profilleri
Haftalık ve aylık profiller, her işlem haftasının ve ayının dağılımına hızlı bir bakış sağlar. Trader’lar genellikle önceki haftanın veya ayın Değer Alanı’nın (value area) dibini, tepesini ve kontrol noktalarını (POC) işaretler ve bu alanlar etrafındaki tepkileri önceden tahmin ederler.
Yukarıdaki grafik, Exochart üzerinde Bitcoin’in Aylık ve Haftalık Hacim Profillerini göstermektedir. Diğer sabit periyot profilleri, belirli aralıklarda sınırlı günlere dayanmaktadır ve bunlar zaten Market Profile makalesinde açıklanmıştır.
Özel (Custom) Hacim Profilleri
Bu, composite hacim profilleri oluştururken kişisel tercihimdir. Bu profiller herhangi bir sabit zaman periyoduna değil, piyasa hareketlerine dayanmaktadır. Amaç, piyasanın şu anda geri çekildiği ilgili fiyat hareketlerini belirlemek ve yalnızca VAH (Değer Alanı Yüksek) ve VAL (Değer Alanı Düşük) yerine HVN (Yüksek Hacim Nodeları) ve LVN (Düşük Hacim Nodeları) seviyelerini vurgulamaktır.
Eğer E-mini S&P 500 üzerinde Mart’tan Eylül’e kadar olan dönemde composite hacim profilini sürüklerseniz, yukarıya doğru çıkışta oluşturulmuş birçok yüksek hacim node’u elde edersiniz. Daha düşük zaman dilimlerine geçtiğimizde, bu yüksek hacim node’larını destek ve direnç olarak kullanabilir ve Auction Teorisi’nin kabul (acceptance)/red (rejection) kurallarını uygulayabiliriz.
Eylül sonu ve Ekim ayına ilerlediğimizde, bir ay önce çizilmiş bu seviyelerin nasıl saygı gördüğünü görebilirsiniz. Mükemmel değiller ve yalnızca bulmacanın bir parçasını oluştururlar, ancak HVN veya LVN’de olup olmadığımızı ve hangi tür bir davranış bekleyebileceğimizi hızlıca anlamamızı sağlarlar: LVN’lerde trend hareketi veya HVN’lerde yatay seyir. “Sonsuz” bir composite Hacim Profili kullanıyorum; bu profil, grafikteki tüm barları işaretler ve her zaman değişen fiyatları günceller.
Bu, 2010’dan itibaren Bund üzerinde sürekli güncellenen bir composite hacim profilidir. Yeşil çizgiler HVN’lerin diplerini, kırmızı çizgiler HVN’lerin tepelerini ve sarı çizgiler önemli Kontrol Noktalarını (POC) gösterir. Bu sayede, hızlıca hangi tür bir piyasa ortamında olduğumuzu belirleyebilir ve diğer fiyat hareketi kalıpları ve araçları kullanarak güzel işlem fırsatları yakalayabiliyorum.
Son Sözler
Auction Teorisi ve Market Profile’ı bilenler için Hacim Profili oldukça kolaydır. Elektronik ticaret çağında, seviyeler formunda daha fazla hassasiyet sağlar. Auction Teorisi’nin kavramlarını uygulayarak, Market Profile ile verileri organize ederek ve Hacim Profili seviyelerini uygulayarak mükemmel bir işlem kariyerine sahip olabilirsiniz.
Orderflow Öneriler
1. Hacim Profili İle İşlem Stratejileri Geliştirin
- Hacim Profili, destek ve direnç seviyelerinin yanı sıra piyasa davranışlarını anlamada güçlü bir araçtır. Hacim profili verilerini kullanarak, fiyatın HVN ve LVN seviyelerindeki davranışlarını izleyin ve bu seviyelere göre giriş ve çıkış noktaları belirleyin. Özellikle HVN’lerde yatay piyasa hareketleri ve LVN’lerde trend hareketleri beklemek, stratejinizi şekillendirmenize yardımcı olabilir.
2. Composite Hacim Profilleri ile Makro Trendlere Odaklanın
- Composite Hacim Profilleri, geniş zaman dilimlerini kapsayarak piyasaların uzun vadeli trendlerini analiz etmenize olanak tanır. Bu profilleri sabit periyotlar yerine piyasa hareketlerine göre oluşturarak, daha dinamik ve ilgili seviyeleri belirleyebilirsiniz. Özellikle büyük ekonomik olaylar veya uzun vadeli trend değişimlerinde bu profillerin kullanımını artırarak stratejinizi optimize edin.
3. Auction Teorisi Kavramlarını Derinlemesine İnceleyin
- Auction Teorisi, piyasa katılımcılarının fiyatları nasıl kabul ettiğini veya reddettiğini anlamanıza yardımcı olur. Hacim Profili ile birlikte Auction Teorisi’nin kavramlarını kullanarak piyasa hareketlerini daha iyi yorumlayabilir ve potansiyel işlem fırsatlarını değerlendirebilirsiniz. Bu teorinin kabul/red kurallarını, günlük işlem stratejilerinize entegre etmeyi deneyin.
4. Market Profile ve Hacim Profili Analizini Birleştirin
- Market Profile ve Hacim Profili analizlerini birleştirerek daha kapsamlı bir piyasa değerlendirmesi yapabilirsiniz. Market Profile, zamanı baz alarak piyasa katılımcılarının ilgisini gösterirken, Hacim Profili hacmi temel alır. Bu iki profili üst üste bindirerek, hem fiyatın geçtiği süreyi hem de işlem hacmini aynı anda değerlendirebilir, daha güçlü sinyaller elde edebilirsiniz.
5. Likiditeye Dayalı Piyasa Seçimini İyi Yapın
- Farklı piyasa türlerinin likiditesi, Hacim Profili analizlerinin doğruluğunu etkileyebilir. Yüksek likiditeli piyasalarda (örneğin, tahvil piyasaları) hacim seviyeleri daha belirgin olabilirken, düşük likiditeli ve volatil piyasalarda (örneğin, kripto para piyasaları) hacim profilleri farklı tepkiler verebilir. İşlem yapacağınız piyasayı seçerken likidite durumunu göz önünde bulundurarak, stratejilerinizi buna göre şekillendirin.
İstatistik ve Veriler
- Volume Profile Modelleri ve Piyasa Duyarlılığı:Volume Profile, farklı fiyat seviyelerinde işlem gören hacmi analiz ederek önemli destek ve direnç seviyelerini belirlemekte oldukça etkilidir. Çift dağılım gibi modeller, potansiyel piyasa duyarlılığı değişikliklerini gösterebilirken, tek dağılım modelleri mevcut trendin devamına işaret edebilir. Bu modeller, piyasa ters dönüşlerini veya devam eden hareketleri öngörmeye yardımcı olarak değerli trade fırsatları sunar
- Dinamik ve Statik Volume Profilleri:Volume Profile, dinamik (Volume Profile Visible Range) ve statik (Fixed Range Volume Profile) seçenekler sunar. Dinamik profiller, grafiklerde gezinirken gerçek zamanlı olarak güncellenir ve mevcut piyasa görünümünü sunar. Statik profiller ise mevcut fiyat hareketini geçmiş verilerle karşılaştırarak uzun vadeli destek ve direnç seviyelerini belirlemede faydalıdır
- Volume Profile’ın Gün İçi ve Orta Vadeli İşlemlerde Kullanımı:Gün içi trader’lar, Volume Profile kullanarak gün içi hacim dağılımlarını ve olası kırılma bölgelerini belirleyebilir. Orta vadeli (swing) trader’lar ise önemli fiyat noktalarındaki hacmi analiz ederek trendin gücünü veya olası dönüşleri değerlendirebilir. Bu yaklaşım, trade giriş ve çıkışlarının hassasiyetini artırır
- Stratejik Kararlar İçin Volume Nodelarının Kullanımı:Yüksek Hacim Nodeları (HVN), yoğun işlem yapılan bölgeleri temsil eder ve genellikle güçlü destek veya direnç noktaları olarak işlev görür. Düşük Hacim Nodeları (LVN) ise fiyatların hızlı hareket ettiği, piyasanın ilgisinin az olduğu seviyeleri gösterir. Bu nodeları tanımak, trader’ların stratejilerini iyileştirmelerine ve HVN’leri olası dönüşler için, LVN’leri ise olası kırılmalar için hedeflemelerine yardımcı olur
- Yoğun Hacim Bölgelerinin Piyasa Tepkilerine Etkisi:Özellikle büyük piyasa hareketlerinden önce oluşan yoğun hacim bölgeleri, güçlü destek veya direnç seviyeleri olarak işlev görebilir. Bu bölgeler, Smart Money kavramlarında adil değer boşluklarını işaret eder ve bu bölgelerde büyük alım veya satım faaliyetleri görülür. Bu seviyeleri izlemek, stratejik trade giriş ve çıkış noktaları sağlama açısından önemlidir
Bu veriler, Volume Profile’ın farklı işlem stillerinde nasıl kullanılabileceğini, piyasa dinamiklerini ve duyarlılığını ortaya koyma yeteneğini vurgulamaktadır. Daha fazla bilgi ve ayrıntılı analiz için TradingView, Quantified Strategies, ve Trader Dale sayfalarını inceleyebilirsiniz.