Footprint ile 3 Adımda Verilerini Okumayı Öğrenin!

Anlık finans piyasasında iki çeşit fiyat tipi bulunur: ask fiyatı ve bid fiyatı. Her iki fiyat değeri de spot piyasada anlık olarak belirlenir. Katılımcının alış veya satış yönlü hareketi, hangi fiyatlandırmayı değerlendireceğini belirler. Eğer katılımcı alış yönlü bir pozisyondaysa, ask fiyatı üzerinden işlem yapar. Bu noktada işlem hacmi ve kaldıraç oranı göz önünde bulundurularak teminat hesaplaması sürecine gidilir. Satış yönlü yapılan işlemlerde ise bid fiyatı etkili olur. Anlık veriler dikkate alınarak teminat hesaplaması yapılır. Özetle, işlemin alış veya satış olması, fiyatlar üzerinde farklılık yaratır.

Bu makale, sizi footprint grafikleriyle tanıştıracak ve odak noktamız bid x ask ayrımı üzerine olacaktır. Bu makalenin sonunda footprint mumlarını okuyabilecek kadar bilgi sahibi olacağız ve setuplarımızı daha geçerli kılacağız.

Footprint’in kökeni:

2003 yılında Market Delta tarafından tanıtılmıştır. Ancak artık bu platform mevcut değildir.

Footprint’in tescilli olan bu mumları, birçok trading platformunda farklı isimlerle mevcuttur. İsimler genellikle display modundakilerle bağlantılı olur: volume; bid x ask; delta; VP.

Bid x Ask Footprint’in Anatomisi

Footprint mumlarının birçok display modu vardır. Bu makalede odaklanacağımız bid x ask, en popüler olanıdır.

Bu mumlar, klasik Japon mumlarına çok benzer; ancak bu mumların farkı, mumların içine X-Ray bakışı sağlamasıdır. Her fiyat seviyesi için bid ve ask’i anlık olarak gösterir.

Normal düz grafikte olduğu gibi, footprint chart’larının da birçok frekansı vardır. Zaman bazlı (time-based), tick (bir tick, piyasanın belirli bir süre içinde gerçekleşen fiyat hareketinin birimidir. Bu birim sabit değildir ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişir. Örneğin, yüksek likiditeye sahip bir piyasada bir tick, küçük bir fiyat hareketini temsil edebilirken, görece düşük likiditeli bir piyasada daha büyük bir fiyat hareketini temsil edebilir), hacim, range gibi.

Bid x ask footprint’in temsili resmi.

Sol tarafta satış emirlerinin miktarını, sağ tarafta ise tamamlanan piyasa alış emirlerini görebiliriz.

Örnek: X fiyatında “688×1514” gibi bir şey görünüyor. Bu, seçilen zaman dilimi sırasında (örneğin 5 dakikalık bir periyot), 5 dakikada 688 kontratın piyasa fiyatıyla satıldığını (short) ve 1514 kontratın piyasa fiyatıyla alındığını (long) gösterir.

Bu bilgi, ‘son işlem gören alış/satış hacmi’ sütunundaki DOM (Depth of Market) verisinden gelir. DOM, sadece anlık hareketleri göstermekle kalmaz, aynı zamanda mevcut emirlerin derinliğini ve likiditesini de gösterir. Footprint grafiklerinin avantajı ise, geçmişteki piyasa katılımcılarının hareketlerini daha derinlemesine analiz edebilmemizi sağlamasıdır.

Çapraz Okuma

Deneyimsiz trader’ların en sık yaptığı hatalardan biri, DOM’u okurken soldaki bid’i sağdaki kaldırılmış emirlerle kıyaslamaktır.

Piyasa katılımcıları arasındaki etkileşim her zaman bid’den ask’e çapraz olarak gerçekleşir.

Agresif piyasa katılımcıları (market emirlerini uygulayan, piyasadan likidite alanlar) pasif katılımcılara (limit emirler vererek likidite sağlayanlar) göre baskın geldiğinde, parite hangi tarafın galip geldiğine göre uptick (yükseliş) veya downtick (düşüş) yapar (bid vs ask).deli hedeflerine ulaşabilirler.

Bu yüzden bid x ask’teki gerçekleşmiş emirler çapraz okunmalıdır.

Bu şema, trader’lara bir tarafın faaliyetinin diğer tarafın faaliyetine galip geldiğini ve bir “imbalance” (dengesizlik) yarattığını anlamanın kolay yolunu gösterir.

Footprint Imbalance

Piyasada gerçekleştirilen alış (long) ve satış (short) emirleri bir tarafta baskın olduğunda, agresif katılımcılar long veya short olarak dengesizleşir (imbalanced).

Footprint mumları, trader’ların bu dengesizliği (imbalance) yüzdelik fark değeri (difference value) belirleyerek otomatik olarak görmesini sağlar.

Örnek: Bir paritenin bid fiyatı 10, ask fiyatı 10.5 olsun. 100 kontrat market short’lanıyor ve bid fiyatına geliyor, 400 kontrat da market buy’lanıyor ve ask fiyatındaki likiditeye ulaşıyor. Bu durumda, agresif alıcılar lehine %400’lük bir imbalance (dengesizlik) oluşur.

Bu nedenle, tercih ettiğimiz parite ile ilgili dengesizlikleri öne çıkarmamızı sağlayacak bir değer belirlemek tavsiye edilir; bu şekilde çoğu gereksizlik ortadan kaldırılabilir. Çoğu durumda, %200 ile %400 arasındaki bir değer, en önemli dengesizlikleri kapsamalıdır.

Bununla birlikte, footprint imbalanceları nadir görülen bir durum değildir. Aslında, neredeyse her mumda bir dengesizlik görülebilir. Bu nedenle, yalnızca ortalamanın üzerindeki hacme sahip imbalancelara ve sözde “üst üste yığılmış” imbalancelara dikkat ederek daha fazla gereksizliği ortadan kaldırmak tavsiye edilir.

“Stacked imbalance”lar, birbirini ardı ardına takip eden çoklu imbalancelardır. Aynı mumun içindedirler ve en az 3 uptick veya downtick içerirler.

Stacked Imbalance

Stacked imbalanceları gördüğümüzde, bu anormalliğin meydana geldiği dönem boyunca o anda baskın olan katılımcıların (alıcılarmı yoksa satıcılar mı) pozisyonlarını savunmaya çalışacaklarını veya diğer katılımcıların da aynı seviyede pozisyona girmeye çalışarak flowa dahil olmalarını beklemek muhtemeldir.

Bu gerçekleşmezse, bu imbalance’i yaratan katılımcılar muhtemelen pozisyonlarını kapatacak ve bu da kısa vadede bir reversal (tersine dönüş) gözlemlenmesine neden olacaktır. piyasada daha başarılı olabilirler.

Gösterilen örnekte, bir üst üste yığılmış düşüş dengesizliği (stacked bearish imbalance) sonucunda, satış tarafında devamlılık olmaması nedeniyle meydana gelen bir trend dönüşünün takip ettiğini görebiliriz. Ardından, agresif alıcıların, stacked imbalance’dan gelen seviyeyi geri aldıklarını fark edebiliriz.

Bu reversal’in nedenini daha iyi anlamak için “finished auction” kavramının ne olduğunu bilmek gereklidir.

Finished/Unfinished Auction

Auction = müzayede

Imbalance’lı bir düşüş trendi varken, fiyat, agresif satıcılar satmaya devam etmeyi bırakana kadar düşmeye devam edecektir. Satmayı durdurduklarında fiyat hareket etmeyi durdurur. Bunun aynısı, alıcılar baskın olduğunda da geçerlidir.

“Finished auction”, bir yükseliş mumunda sıfır teklif (zero bid) veya bir düşüş mumunda sıfır talep (zero ask) olduğunda görünür. Bu durum, piyasa katılımcılarının mevcut fiyatın üzerinde veya altında “auction”u daha ileriye götürme ilgisinin olmadığını gösterir.

Buna karşılık, bitmemiş bir “auction”, bir yükseliş mumunun yüksek seviyesi veya bir düşüş mumunun düşük seviyesi sıfır göstermediğinde ve değiştirilen kontrat sayısı mumun ortasında gösterilenle benzer olduğunda ortaya çıkar; bu durum, agresif piyasa katılımcılarının işlerinin bitmemiş olduğunu işaret eder. Genellikle, fiyat bu tür bir anomaliyi bırakarak reversal (tersine dönüş) yapar, bu da muhtemelen tekrar ziyaret edilecek olan pasif bekleyen likiditeyi vurgular.

Ardından, trend düşüşe geçmiş ve 5266 market sell kontratı ile 1423 market buy kontratı arasındaki dengesizliği gösteren yüksek hacimli bir satış işlemi oluşmuştur. Bunu takiben, sonraki mum çubuğunda bir bearish stacked imbalance oluşmuş ve bu, bir devam sinyali vermiştir.

Sonraki mum çubuklarında, piyasa katılımcılarının müzayedeyi daha da aşağı çekme ilgisi kaybolur ve iki ardışık bitmiş müzayede ile düşük hacimli satış faaliyeti görülür.

Fiyat, stacked imbalance’da izlenen seviyeyi yeniden kazandığında, agresif satış yapanların düşük ilgisine dair ikinci kanıtımızı alırız; bu durum, vurgulanan seviyeye denk gelen düşüklerdeki diğer iki bitmiş “auction” ile de görülür. Buradan itibaren, piyasa agresif alıcıların kontrolüne geçer ve fiyatı, bitmemiş “auction”dan izlenen seviyeyi tekrar test etmek üzere yukarı taşır.

Orderflow Öneriler

Footprint Chart Kullanımını Öğrenin: Footprint chart’ların nasıl çalıştığını anlamak, piyasa dengesizliklerini tespit etmede kritik bir rol oynar. Bu nedenle, footprint chart’ların temellerini öğrenmek için online eğitimlere ve kaynaklara başvurun. Özellikle bid x ask ayrımı ve stacked imbalances gibi kavramları anlamak önemlidir.

Pratik Yapın: Footprint chart’ları ve piyasa dengesizliklerini tespit etmek için demo hesaplar kullanarak pratik yapın. Farklı piyasa koşullarında bu analiz araçlarını kullanmak, gerçek piyasada işlem yaparken sizi daha hazırlıklı hale getirecektir.

Piyasa Derinliğini (DOM) Analiz Edin: Piyasa derinliği (Depth of Market – DOM) verilerini izlemek, footprint chart’lar üzerinde tespit edilen dengesizliklerin arkasındaki likidite akışını anlamanıza yardımcı olacaktır. Bu veriyi düzenli olarak analiz etmeyi alışkanlık haline getirin.

Bitmemiş ve Bitmiş Müzayedeleri Takip Edin: Finished ve unfinished auction kavramlarını öğrenin ve piyasanın bu seviyelere nasıl tepki verdiğini izleyin. Bu bilgi, olası trend dönüşlerini öngörmenizi sağlayabilir.

Stacked Imbalances’ları İzleyin: Stacked imbalances, potansiyel trend devamı veya dönüş sinyalleri verebilir. Bu imbalanceları tespit edip analiz etmek, stratejinizi optimize etmenize yardımcı olabilir. Özellikle, stacked imbalances’ların olduğu seviyeleri ve bu seviyelerin nasıl test edildiğini dikkatle izleyin.

Sürekli Eğitim ve Gelişim: Piyasa koşulları ve analiz teknikleri sürekli değişmektedir. Bu nedenle, footprint chart’lar ve piyasa dengesizlikleri hakkında bilgi sahibi olmaya devam edin ve bu konudaki en yeni gelişmeleri takip edin.

Topluluklara Katılın: Futures.io gibi trader topluluklarına katılarak deneyimlerinizi paylaşabilir ve diğer trader’lardan öğrenebilirsiniz. Tartışmalar ve geri bildirimler, analiz becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.